De monumentale oudbouw van het huidige gemeentehuis werd in 1958 opgeleverd als het gemeentehuis van de voormalige gemeente Kesteren. Dit pand was destijds voorzien van een kleine zijvleugel aan de oostzijde. Deze werd in 1978 uitgebreid. In 1996 werd aan de westzijde een nieuwe kantoorvleugel in gebruik genomen.

In 2002 kwam de gemeente Neder-Betuwe tot stand uit een fusie van Kesteren, Echteld en Dodewaard. De ambtelijke organisatie is toen in Opheusden ondergebracht. Aangezien de nieuwe gemeente veel meer medewerkers heeft dan de voormalige gemeente Kesteren, was het nodig om vanaf 2002 tijdelijk demontabele kantoorunits te gebruiken in afwachting van besluitvorming voor een permanent groter gemeentehuis op een nader te bepalen locatie.

In de eerste jaren van het bestaan van de nieuwe gemeente is gesproken over verschillende opties, onder meer huisvesting in Kesteren-Zuid en gedeeltelijke en/of volledige nieuwbouw op de huidige locatie.

Op 29 januari 2009 koos de Neder-Betuwse gemeenteraad om op de huidige locatie te blijven. Het pand moest deels worden gerenoveerd en deels worden vervangen door een nieuw pand waarin Het Nieuwe Werken optimaal zou kunnen worden ondersteund. Nog voor de bouw van start ging, raakte het pand op 21 september 2010 zwaar beschadigd door een brand in de tijdelijke kantoorunits die leegstonden en juist in die week werden gedemonteerd. Toch konden de bouwwerkzaamheden in november 2010 van start gaan, waarbij ook de brandschade werd gerepareerd. Tijdens de bouw werden de gemeentelijke diensten vanuit twee tijdelijke locaties, te weten het voormalige gemeentehuis van Echteld aan de Molendam in Ochten en het voormalige Van Lodenstein College aan de Boveneindsestraat in Kesteren, geleverd.

Op 21 september 2012, twee jaar na bovengenoemde brand, opende het nieuwe gemeentehuis zijn deuren. In vergelijking met het oude gebouw is het volgende gewijzigd:

• de monumentale oudbouw is gerenoveerd (bouwdeel A)
• de westvleugel uit 1996 is verbouwd (bouwdeel B)
• de oostvleugel en de kantoorunits zijn gesloopt
• er is een nieuw kantoorgedeelte gebouwd (bouwdeel C), met daaronder een parkeergarage
• er is een nieuwe raadzaal met fractieruimtes gebouwd (bouwdeel D)

Het nieuwe gemeentehuis is getekend door Omni Architecten (voorheen BAS Architectuur) uit Veghel. De binnenhuisarchitectuur is ontworpen door interieurarchitect Buro Bogaarts uit Arnhem. Van Norel BV uit Epe is de aannemer die de bouwwerkzaamheden heeft uitgevoerd.

Zowel de publieksbalies als de ruimtes voor bestuur en medewerkers zijn zodanig ingericht dat aan de eisen van de huidige tijd wordt tegemoet gekomen.

Publieks- en bestuursvoorzieningen

In de verbouwde monumentale oudbouw zijn de kamers van de burgemeester en de drie wethouders. De hoofdingang is in de westvleugel. Hier zijn nieuwe loketten met spreekkamers voor publiekszaken. De centrale hal is vormgegeven als ontmoetingsplein.

In de nieuwbouw is een grote zaal die dienst doet als trouwzaal en als raadszaal. Daarnaast bevinden zich in dit nieuwe gedeelte -over twee verdiepingen- fractiekamers, lunchruimte en de werkruimten voor de medewerkers.

Toen het gemeentebestuur het besluit nam tot vernieuwing en uitbreiding van het gemeentehuis in Opheusden, besloot hij ook om Het Nieuwe Werken in te voeren. Voor het gebouw betekent dit dat het zodanig is ingericht dat elke medewerker steeds een plek kan zoeken die het best past bij de uit te voeren werkzaamheid. Naast flexibele werkplekken zijn er formele en informele overleg- en vergaderruimtes. Verder zijn er concentratieplekken, samenwerkplekken en telefoneerplekken gecreëerd en is er gedacht aan plekken die spontane ontmoetingen stimuleren. In het ontwerp is gestreefd naar zoveel mogelijk openheid en transparantie.

De opstelling van het meubilair maakt zowel ongedwongen samenwerken, als afgezonderd werken mogelijk. Onze medewerkers hebben geen ‘eigen’ kamer. Dit is efficiënter omdat er minder werkplekken en kamers nodig zijn dan voorheen. Belangrijker is echter dat de nieuwe manier van werken betere mogelijkheden biedt om onze inwoners van dienst te zijn, met andere woorden: de dienstverlening verbetert. Met het concept van Het Nieuwe Werken in ons mooie gemeentehuis willen wij een aantrekkelijke werkgever voor huidige en mogelijke nieuwe medewerkers zijn.

Het door Buro Bogaarts uitgewerkte kleurenschema is deels geïnspireerd op de omgeving, de architectuur en het gemeentelogo. Zo komt het groen uit het logo terug in de kantoren van de begane grond. Het oranje en blauw uit het logo zijn gebruikt in de ontvangsthal en de kantine, het blauw ook in de raadszaal. Een ingetogen paarstint is aan het palet toegevoegd voor de werkgebieden op de eerste etage.

Tussen de oudbouw en de nieuwe vleugel is een groene binnentuin gesitueerd. Hier staan enkele bomen, die geschonken zijn door de Boomkwekersvereniging Kring Opheusden e.o.

Aan de straatzijde hangt tussen de oudbouw en de raadszaal in een klokkenstoel een luidklok uit 1609. De bronzen klok werd gegoten ten behoeve van de grote kerk in Opheusden (nu Hervormde Kerk) door de beroemde klokkengieter Hans Falck von Neurenberg. De diameter van de klok is 96 centimeter, de hoogte is 93 centimeter en het gewicht is 510 kilogram.

De klok hing vanaf 1609 in de toren bij de kerk aan de Hamsestraat. In de meidagen van 1940 werd uit voorzorg deze toren opgeblazen door de Nederlandse troepen; de legerleiding wilde niet het risico lopen dat de aanvallende troepen deze als uitkijkpost -naar de Betuwestelling en de Grebbelinie- aan de overkant van de Rijn in gebruik zouden nemen. Bij het neerstorten van de toren kwam uiteraard ook de klok en het hangwerk naar beneden; er ontstond een grote scheur in de klok.

Toch bleef hij dienst doen: in de oorlogsjaren in een houten klokkenstoel die eerst bij de noodkerk in de Dorpsstraat stond en daarna voor de gerestaureerde oude kerk. Toen in 1972 de toren en een nieuwe klok gereed waren, verhuisde de luidklok van Hans Falck naar de hal van het gemeentehuis. De decennia daarna waren er maar weinig bruidsparen die géén foto hebben waarop zij poseren bij de klok.

Na de brand van 21 september 2010 werd de klok verwijderd uit de hal. Twee jaar later luidde plaatsvervangend Commissaris van de Koningin in de provincie Gelderland Jan Markink de klok om het nieuwe gemeentehuis te openen.

De klok hangt in een klokkenstoel, in 2012 gemaakt door Henk den Hartog uit Opheusden. Hij verwerkte 33 meter kokerprofiel in de stoel die 380 kilogram weegt, 2,9 meter hoog is en 1.95 meter meet aan alle zijden; de verfoppervlakte is 15.8 m².

Op het dak van het gebouw staat 225 m² aan zonnepanelen. Dit is in de toekomst uit te breiden tot 450 m². De zonnepanelen wekken 15 tot 20% van het verbruik op. De verwachte jaaropbrengst is 17.500 kilowattuur elektriciteit; dit is vergelijkbaar met het verbruik van vijf gemiddelde gezinnen. We besparen hiermee 8000 kg per jaar aan CO²-uitstoot.

Tot slot enkele bouwkundige feiten over ons gemeentehuis:

• de nieuwbouw rust op 169 funderingspalen
• de oppervlakte van de kelder is 1102 m²
• de oppervlakte van het gevelmetselwerk is 643 m²; hierin zijn 48.260 stenen geplaatst
• de staalconstructie weegt 106.089 kg
• er zijn 113 werkplekken voor medewerkers
• er is 70 meter kastruimte voor 140 medewerkers (we werken immers vooral digitaal!)