Erfgoed is datgene wat wij van waarde vinden uit het verleden en zoveel als mogelijk doorgeven aan toekomstige generaties. Dit kan een gebouw zijn, een traditie of een belangrijke geschiedenis of verhaal. Het behoud van erfgoed is belangrijk voor onze gemeenschap want het geeft Neder-Betuwe een eigen identiteit. Het boek ‘Schatkist van Neder-Betuwe’ dat in 2019 is uitgegeven, was een belangrijke bron in de afgelopen jaren bij de waardering van cultuurhistorische objecten. De objecten die in dit boek als waardevol zijn genoemd door de inwoners uit onze gemeente, staan nu op zogenoemde waarderingskaarten. De Schatkist zelf is niet langer een actief document voor beoordeling van objecten, maar blijft wel relevant voor immaterieel erfgoed zoals tradities en verhalen.

Erfgoedbeleidsnota

Op 27 januari 2022 heeft de gemeenteraad de Erfgoedbeleidsnota Neder-Betuwe en de waarderingskaarten voor historische bouwkunst & stedenbouw en cultuurlandschap vastgesteld. De hoog en zeer hooggewaardeerde objecten op de waarderingskaarten worden nader bekeken. Als de objecten na deze nadere toetsing nog steeds als behoudenswaardig worden beoordeeld, worden deze objecten uitgewerkt in een omgevingsplan. In een omgevingsplan worden de objecten zelf of het gebied waar ze elkaar versterken (ensembles), beschermd met zogenaamde planregels waarmee de bescherming juridisch geborgd is.

De Erfgoedbeleidsnota Neder-Betuwe kunt u hier downloaden (PDF, 6,22 MB).

Volledig uitgewerkt en inmiddels vastgesteld zijn vier gebieden waar het historische landschap en het gebouwde erfgoed elkaar versterken. Deze gebieden, de ‘integrale ensembles’, kunnen worden gezien als beschermde dorpsgezichten.

Het gaat om de volgende integrale ensembles:

• Kesteren: Rijnbandijk
• Opheusden: De Spees
• Dodewaard: Dijkzone
• Echteld: oostelijk deel

Deze gebieden zijn opgenomen in het Parapluplan 2023 dat op 4 juli 2024 is vastgesteld door de gemeenteraad van Neder-Betuwe. Het Parapluplan 2023 kunt u hier downloaden: Parapluplan 2023: Bijlagen regels.

Wat nog niet volledig is uitgewerkt is het volgende:

1. Bouwkundige ensembles: gebieden waar het gebouwde erfgoed elkaar versterkt.
2. Historische landschappen: gebieden waar de landschappelijke erfgoedelementen elkaar versterken.
3. De actualisatie van de gemeentelijke monumentenlijst.

Geldende bescherming

Een initiatief in een integraal ensemble toetsen we aan het Parapluplan 2023. Tot aan het moment waarop de bescherming van de Bouwkundige ensembles en de Historische landschappen juridisch is vastgelegd in omgevingsplannen, toetsen we initiatieven buiten de integrale ensembles aan de Erfgoedbeleidsnota en de cultuurhistorische waarderingskaart. Uitgaande van de waarderingskaart kijken we bij nieuwe ontwikkelingen of de cultuurhistorische waarden niet onevenredig worden aangetast. Zo nodig vragen wij maatwerk in overleg met ons als gemeente.

Zolang de geactualiseerde monumentenlijst nog niet is vastgesteld, beschermen we monumenten die op de monumentenlijst 2009 staan. Nieuwe objecten op de waarderingskaart, die nog niet officieel zijn aangewezen, vallen niet onder deze bescherming. Het aantal mogelijk nieuwe monumenten op de waarderingskaart is teruggebracht naar 61 objecten. Een nieuw object is pas beschermd nadat de eigenaar een formele aanwijzingsbrief heeft ontvangen. Op dit moment zijn er nog geen aanwijzingsbrieven voor nieuwe objecten verzonden.

Meer informatie over de actualisatie van de monumentenlijst vindt u hier.