Elke maand verkopen miljoenen mensen hun soms kostbare spullen via internet aan andere particulieren. Meestal gebeurt dit naar volle tevredenheid van alle partijen. Helaas loopt het niet altijd goed af. U betaalt keurig, maar ontvangt vervolgens niets. Of u wordt overgehaald om alvast uw product op te sturen, maar ontvangt nooit een betaling. In beide gevallen bent u waarschijnlijk opgelicht. Politie, Openbaar Ministerie, Marktplaats, banken en internetserviceproviders werken samen aan het terugdringen van internetoplichting. Zij vinden het belangrijk dat het vertrouwen in de handel via internet wordt beschermd, zodat mensen op een plezierige manier en in goed vertrouwen zaken met elkaar kunnen blijven doen.
Hoe kan ik veilig handelen op internet?
Weet met wie u zaken doet
Verzamel zo veel mogelijk informatie. Kijk bijvoorbeeld hoe lang een verkoper actief is bij een online handelssite en welke beoordelingen daarbij staan. Vraag ook zoveel mogelijk informatie op zoals contactgegevens (naam, adres, telefoonnummer, website, bankrekeningnummer) of leg persoonlijk (telefonisch) contact. Doe onderzoek naar de verkoper/webwinkel via Google, bijvoorbeeld door na te gaan of het rekeningnummer, telefoonnummer of e-mailadres als negatief bekend staat.
Doe onderzoek naar de aanbieding, zodat je weet wat je koopt
Doe aan prijsvergelijking: is de gevraagde prijs reëel? Als iets te mooi is om waar te zijn, dan is dat meestal ook zo. Bekijk eventuele andere advertenties van de verkoper. Biedt de verkoper veel gewilde producten aan (bijvoorbeeld Mp3-spelers, laptops, mobiele telefoons, digitale camera's, spelcomputers) tegen zeer lage prijzen, wees dan alert. Bekijk of er eigen gemaakte foto's en teksten worden gebruikt of alleen foto's en teksten die van internet zijn gehaald (zoals productspecificaties). Wanneer teksten en foto's zelf zijn gemaakt, is dat een goed teken.
Maak duidelijke afspraken met elkaar, bijvoorbeeld over prijs, levering en garantie
Wees voorzichtig met het vooraf overboeken van geld naar iemand die u niet kent. Handel transacties zoveel mogelijk in persoon af. Dit is de meest veilige manier van zaken doen omdat partijen gelijk kunnen oversteken. De verkoper wordt direct contant betaald en de koper kan het product na inspectie meteen meenemen. Wanneer u om wat voor reden dan ook besluit om niet in persoon de transactie af te handelen, schuilt daar een risico in. Maak voor uzelf een risicoanalyse: bepaal tot welk bedrag je bereid bent risico te lopen en neem maatregelen om het risico te minimaliseren. Stuur de (ver)koper nooit een kopie van uw legitimatiebewijs toe.
Kies voor een veilige verzending
Wanneer de transactie niet persoonlijk wordt afgehandeld, maak dan duidelijke afspraken over de verzending en de eventuele transport- en verzekeringskosten.
Kies voor een veilige betaling
IDEAL is een veilig betaalmiddel, maar ook dit zegt niets over het feit of er daadwerkelijk geleverd gaat worden. Wees voorzichtig wanneer een IDEAL-betaling wordt gestart en voortijdig wordt afgebroken vanwege een (zogenaamde) storing. Daarna wordt vaak gevraagd om de betaling alsnog te doen, maar rechtstreeks, dus buiten IDEAL om. Extra voorzichtigheid is dan op zijn plaats!
Het kan ook zijn dat u bij een IDEAL-betaling de mogelijkheid krijgt om uw bank te kiezen, en dat u daarna een e-mail krijgt met betaalinstructies. In die e-mail zit dan een link die leidt naar de ‘echte’ IDEAL-betalingsomgeving. Op de achtergrond heeft de fraudeur dan vaak een betaling aangemaakt voor bitcoins of beltegoed. Betaal niet!
Een fraudeur wil u ook nog wel eens een screenshot van de overschrijving toesturen als betaalbewijs. Een overschrijving naar uw bankrekening van iemand die niet bij dezelfde bank bankiert, is namelijk niet direct zichtbaar op uw rekening. Hier gaat vaak een dag (of weekend) overheen. Laat u niet verleiden om dit te accepteren als betaalbewijs. Vaak is een screenshot gemanipuleerd en is er in werkelijkheid niets overgemaakt. Deze vorm van fraude wordt heel veel gebruikt bij de verkoop van toegangskaarten voor concerten en evenementen.
Als u een aan- of verkoop gaat doen bij een particuliere (ver)koper, maak dan gebruik van bedrijven die u een aankoopbescherming bieden. Als u het gekochte product niet ontvangt, kunt u het aankoopbedrag terugkrijgen. Partijen die deze service bieden zijn bijvoorbeeld PayPal en Postcodegarant.
Bewaar alle informatie over de transactie en de handelspartner zorgvuldig
Bewaar bijvoorbeeld een kopie van de advertentie (inclusief foto's), de e-mailcorrespondentie over onderling gemaakte afspraken, betalings- en verzendbewijzen en de (contact)gegevens. Als de transactie misgaat of de andere partij houdt zich niet aan de afspraak, dan kunt u later altijd contact opnemen of eventuele (juridische) stappen overwegen. Tenslotte, vertrouw op uw gezonde verstand en zie af van de transactie als u twijfelt. Het beoordelen van de betrouwbaarheid van de persoon met wie u zaken doet is afhankelijk van uw eigen analyse, maar vooral ook van uw eigen onderbuikgevoel.
Bent u toch opgelicht?
- Doe dan aangifte van internetoplichting bij de politie.
- Meld wat u is overkomen bij de handelssite.
Is het mogelijk om mijn geld terug te krijgen?
Een schadevergoeding vragen kan alleen als uw zaak wordt voorgelegd aan de rechter. Als een rechter oordeelt dat de verdachte schuldig is aan internetoplichting, kan hij ook bepalen dat de verdachte aan u als slachtoffer de geleden schade moet terugbetalen. Dit kan alleen als u dit vooraf hebt gevraagd. Het is een formele stap in het aangifteproces die in officiële termen heet: ‘u voegen als benadeelde partij’. Hebt u dat gedaan, dan zal de officier van justitie de rechter vragen ook een uitspraak te doen over een schadevergoeding. U moet er wel rekening mee houden dat de verdachte geen geld (meer) heeft. Is uw geld verdwenen of zijn er meerdere schuldeisers, dan kan het zijn dat u geen geld ontvangt. De politie heeft geen rol in schadebemiddeling tussen u en de tegenpartij.
Bent u benadeeld via een webwinkel?
Als u vindt dat u benadeeld bent door een webwinkel, doe dan niet alleen aangifte, maar meld het ook bij www.consuwijzer.nl. Consuwijzer is het consumentenloket van de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Dit loket ziet erop toe dat bedrijven eerlijk concurreren en beschermt uw belangen als consumenten. Bij de ACM kunt u praktisch advies krijgen over uw rechten en nagaan of het aanbod van de webwinkel aan de regels voldeed.
