"Geachte dames en heren, beste jongelui,

Ik wens iedereen een gezond en gelukkig 2023, samen met de mensen die u en jullie dierbaar zijn. Dit jaar zijn wij goed begonnen! Alle lof voor onze inwoners dat het zo’n rustige jaarwisseling is geweest zonder noemenswaardige incidenten. Dat is mede te danken aan onze hulpverleners die zoals altijd paraat waren. De dank is groot.

Een gezond en gelukkig nieuwjaar! Ik voel wel wat aarzeling om dit zonder voorbehoud of scepsis te zeggen. Mogelijk voelt u die aarzeling net zo goed. De ervaringen met deze wens zijn de afgelopen jaren nogal teleurstellend geweest. Tóch durf ik het aan voor 2023: we hebben de afgelopen jaren veel geleerd en zijn daardoor weerbaarder geworden. 

Boven deze toespraak schreef ik de titel: Vooruitkomen bij tegenwind. Daarmee wil ik een brug slaan tussen 2022 en 2023. Want in 2022 leerden we dat harder trappen loont bij tegenwind. Voor 2023 zijn we hoopvol omdat we geleerd hebben dát harder trappen loont.

2022 was een verwarrend jaar. Een jaar met veel tegenstellingen: veel moeilijke en schokkende gebeurtenissen, en tegelijk – zo lees ik in de krant – zijn we één van de meest gelukkige en welvarende landen ter wereld. Afgelopen jaar werd corona beheersbaar, met als hoogtepunt de afgelopen feestdagen die we zonder beperkingen mochten vieren. Maar er was en is ook verdriet om dierbaren die we verloren hebben, mensen met long covid die hunkeren naar herstel. Of ondernemers die in zwaar weer zitten. Laten we dat niet onderschatten. 

Er kwamen andere zorgen bij. De oorlog in Oekraïne. Na de inval op 24 februari is elke Europeaan, elke Nederlander een Oekraïner. Oorlog op ons Europese continent. Democratische waarden en rechtsnormen die met voeten werden getreden. En dichterbij: zorgen over beschikbare en betaalbare medische voorzieningen, betaalbare warmte, een betaalbaar huis, ja zelfs betaalbare boodschappen. Zorgen om het milieu, klimaatverandering, stikstof en biodiversiteit. Het spook van inflatie en economische recessie. Onze zekerheden bleken relatief te zijn. Ja, 2022 was een verwarrend jaar.

Maar gaandeweg besefte ik dat het ook een verhelderend jaar was! Want, in plaats van bij de pakken neer te gaan zitten, werd de stormvlag gehesen. Soms was dat letterlijk. Door onze nationale vlag om te keren. Wat heb ik vaak gewenst dat wij een vlag hadden die van welke kant bezien dan ook hetzelfde zou zijn. Want dit teken van pijn en protest betekende weer pijn voor die ander bij het zien van dit beeld.

Hoe dan ook, soms aarzelend, maar tóch, namen mensen het voortouw bij het vinden en uitvoeren van oplossingen. Hun voorbeeld werd gevolgd. Samen namen we de uitdagingen op. De mensen van verenigingen en organisaties, van scholen en kerken, vrijwilligers, de gemeente, zij schoten elkaar spontaan te hulp waar dat nodig was. Ondernemers zag ik ruimhartig zijn en nóg inventiever worden. Inwoners stonden klaar voor elkaar: in de buurt en in het dorp en ook voor de mensen van verder weg: de vluchtelingen die aan onze poorten klopten.

De manier waarop inwoners uit deze gemeente de schouders gezet hebben onder het vluchtelingenprobleem, verdient groot respect. Veel gezinnen schikten in - voor Oekraïense medeburgers. Twee weeshuizen werden ingericht en talloze vrijwilligers hielpen mee, net als de scholen en de kerken. De voormalige Isandraschool in IJzendoorn werd opvanglocatie. Scholen, gaven onderwijs aan statushouders en kinderen van vluchtelingen. Hartverwarmend!

De weerbaarheid in Europa, in Nederland en in Neder-Betuwe is groot, en groeiend. We denken hierbij vooral aan de Oekraïners die weigeren te buigen voor de dodelijke haat van Poetin. We blijven de Oekraïners steunen waar nodig. We zorgden er samen voor dat Poetins energiewapen bot werd. We gingen niet door de knieën toen de gastoevoer stokte. We zetten de thermostaat omlaag! We kopen en breien massaal truien, dekentjes en warmere sokken. We douchen korter. De gemeenteraad van Neder-Betuwe besloot om de spaarpot met de naam precario stuk te slaan en de inhoud terug te geven aan de inwoners om deels de gestegen energieprijzen te compenseren. Den Haag stelde een prijsplafond in voor energie.

Van Den Haag terug naar Neder-Betuwe. De verkiezingen voor de gemeenteraad waren afgelopen maart. Zonder de tegengestelde belangen te verdoezelen werden tijdens de campagne keurig-beleefde debatten gevoerd die getuigden van wederzijds respect. Wat mij betreft, hoort het zo. Ik dank onze politieke partijen hiervoor!

Ik wil ook iets zeggen over de veelgehoorde kloof tussen de overheid en de burgers. De lijnen in ons Neder-Betuwe zijn kort, we geven elkaar het vertrouwen, over en weer. Hoe belangrijk is dat. Niet alles gaat goed; laten we dat vooral bespreekbaar maken. Maar ook: niet alles kán. Het gaat om het goede gesprek, de uitleg en de verantwoording over wat we doen. Als burgemeester – samen met mijn collega-collegeleden– kom ik de komende maanden naar u toe om te luisteren. In elk dorp gaan we samen om tafel.

Er wordt niet alleen gepraat in onze gemeente met zijn inmiddels 25.454 inwoners, maar we voegen ook de daad bij het woord.  Er is een coalitieakkoord vol ambitie. Het is de basis voor onze plannen die we op een financieel verantwoorde manier uitvoeren. Ons doel?  Eenzaamheid te verminderen. De zorg betaalbaar te houden. We zetten ons maximaal in voor duurzaamheid en betaalbaar wonen. We zetten ons in voor goede onderwijsvoorzieningen, wegen en een betrouwbaar openbaar vervoer. Zomaar een greep uit een nog groter pakket.

Laten we er samen voor zorgen dat iedereen mee kan doen. Laten we de kloof tussen wie het goed gaat en wie het tegenzit kleiner maken. Wie dat nodig heeft, kinderen, maar ook volwassenen, geven we een duwtje in de rug of een bemoedigende hand op de schouder.

Terecht wees onze koning in zijn kersttoespraak op de belangrijke rol van jonge mensen bij het bouwen aan onze samenleving en onze gezamenlijke toekomst. Hij wees op de veerkracht in de jonge generatie, die bereid is om de toekomst op hun schouders te nemen. Wij zijn in onze gemeente met relatief veel jonge mensen dus dat moet goed komen! Het ontslaat de andere generaties overigens niet van hun plicht om hun kennis en ervaring te delen. We blijven samen verantwoordelijk.

In 2022 hebben we dus geleerd dat het bij tegenwind loont om harder te trappen en vooral sámen te fietsen. Ben ik verrast? Natuurlijk! Aangenaam verrast. Want het is niet vanzelfsprekend. Veel inwoners van Neder-Betuwe reiken de ander de helpende hand. De Neder-Betuwenaren zijn daarmee letterlijk, maar ook figuurlijk goede fietsers: ze trappen nog harder bij tegenwind. Ik kwam en kom ze overal tegen. En het stemt mij dankbaar. Mijn wens voor 2023 is dan ook dat we samen verder fietsen.

Bij dit verhaal zocht ik ter afsluiting naar mooie muziek. Ik vond een inspirerend filmpje van een flashmob op YouTube, mensen die spontaan bij elkaar komen op een plein. Je ziet de enkeling die begint, de aarzelende toenadering van een groeiend aantal omstanders, het ongemak en de durf. Je ziet dat ze samen iets tot stand brengen. Je ziet dat er veel gebeurt. Samen zorgen deze mensen voor vreugde en blijdschap. Voor naastenliefde. Het is een ode aan de vreugde. Een prachtige verbeelding van het slotkoor uit Symfonie nummer negen van Beethoven onder de gelijke titel. Laten we er samen naar gaan kijken. (Klik hier)

Ik wens u een vreugdevol en gezegend 2023!"

Uw burgemeester,
Jan Kottelenberg